انواع سیستم‌های مهار لرزه‌ای دیوارها در کشورهای مختلف
بررسی تخصصی راهکارهای مقاوم‌سازی دیوارهای غیرسازه‌ای در برابر زلزله
در طراحی و اجرای ساختمان‌های مقاوم در برابر زلزله، یکی از نقاط آسیب‌پذیر که گاه نادیده گرفته می‌شود، دیوارهای غیرسازه‌ای (تیغه‌ها، دیوارهای جداکننده و نماها) هستند. این دیوارها اگرچه بارهای سازه‌ای را منتقل نمی‌کنند، اما در هنگام زلزله می‌توانند با سقوط یا ترکیدن، خطر جانی و خسارت مالی جدی به‌دنبال داشته باشند. در کشورهای زلزله‌خیز، تجربه‌های ارزشمندی در زمینه‌ی انواع مهار لرزه‌ای دیوارها وجود دارد که می‌تواند در ایران نیز الگوی کاربردی و قابل اجرا باشد.
—
دیوارهای غیرسازه‌ای چه هستند و چرا باید مهاربندی شوند؟
دیوارهای غیرسازه‌ای به دیوارهایی گفته می‌شود که وظیفه‌ی تحمل بارهای عمودی یا افقی اصلی سازه را ندارند؛ اما ممکن است دیوارهای داخلی (تیغه‌های جداکننده) یا نمای خارجی (دیوار خارجی غیرباربر) باشند. با حرکت‌های جانبی زلزله، این دیوارها به‌شدت آسیب‌پذیر هستند، به‌ویژه اگر بدون مهار مناسب به کف، سقف یا ستون‌ها اجرا شده باشند.
—
انواع سیستم‌های مهار لرزه‌ای دیوارها در کشورهای مختلف
🇺🇸 ایالات متحده آمریکا
استانداردها:
ASCE 7-22
FEMA 460 و FEMA P-58
International Building Code (IBC)
روش‌های مهار لرزه‌ای دیوار در آمریکا:
1. استفاده از وال‌پست‌های عمودی در دیوارهای تیغه‌ای:
جنس: فولادی گالوانیزه
مهار شده به کف و سقف با انکر مکانیکی
اجرای فاصله‌دار بین وال‌پست‌ها با توجه به ارتفاع و طول دیوار
اتصال با پیچ‌های خودکار و پلیت مهاربندی افقی در رأس دیوار
2. درز جداکننده بین دیوار و سازه اصلی (Seismic Gap):
برای جذب حرکات نسبی بین سازه و دیوار
3. نصب قاب‌های مهار متقاطع (Cross Bracing) برای دیوارهای بلند یا نازک
> نکته مهم: در پروژه‌های بیمارستانی و مدرسه‌ای، مهار لرزه‌ای دیوارها الزامی است و اجرای آن تحت کنترل بازرسی‌های دولتی قرار دارد.
—
🇯🇵 ژاپن
استانداردها:
AIJ Guidelines for Non-Structural Walls
JIS A 3316 برای درزهای سازه‌ای
روش‌های مهار لرزه‌ای دیوار در ژاپن:
1. سیستم والپست با جذب‌کننده انرژی:
استفاده از اتصال‌هایی با خاصیت تغییر شکل پلاستیک (Plastic Hinges)
امکان تغییر مکان بدون شکست دیوار
پوشش محل اتصال با ورق گالوانیزه و الاستومر
2. اتصال لغزشی (Sliding Connection):
برای دیوارهای بلند تا بتوانند با سازه هم‌حرکت شوند بدون آن‌که ترک بخورند.
3. سیستم درز کنترل (Control Joints):
در فواصل مشخص برای کاهش تمرکز تنش
4. استفاده از پانل‌های سبک (مانند پانل بتنی سبک یا فیبر سیمانی) با قفل و بست ویژه لرزه‌ای
—
🇳🇿 نیوزیلند
استانداردها:
NZS 4219
Earthquake Prone Building Guidelines 2021
روش‌های مهار لرزه‌ای دیوار در نیوزیلند:
1. وال‌پست‌های مهار شده با دمپر پلی‌اورتان:
برای جذب انرژی در برخورد سازه با دیوار
2. درز انبساط در لبه دیوارها و محل اتصال با ستون یا سقف
3. استفاده از پانل‌های ضدضربه با پشت‌بند فلزی و اتصالات کشویی
4. سیستم قاب فلزی برای مهار دیوارهای سبک گچی (Plasterboard)
—
🇮🇷 ایران
وضعیت موجود:
در حال حاضر، در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی ایران، دیوارهای غیر سازه‌ای بدون والپست یا با اجرای ناقص نصب می‌شوند. با توجه به لرزه‌خیزی کشور، این موضوع یک تهدید جدی برای ایمنی ساختمان‌هاست.
راهکارهای پیشنهادی اجرایی:
1. استفاده از والپست فلزی استاندارد (تکنو والپست):
مهار به کف، سقف یا ستون با انکر بولت
با ضخامت مناسب و ابعاد دقیق مهندسی
امکان اجرا با دیوارهای گچی، بلوک سبک یا ساندویچ پنل
2. استفاده از بست‌های مهار لرزه‌ای زاویه‌دار برای تقویت اتصال در گوشه‌ها
3. درز انقطاع بین دیوار و المان‌های سازه‌ای اطراف
4. پشتیبانی با قاب فولادی مخفی برای دیوارهای بلند یا ناپایدار
5. استفاده از اتصالات لغزنده در محل‌های با درفت زیاد طبقات
—
مقایسه تطبیقی روش‌های مهار لرزه‌ای دیوارها در کشورهای مختلف
کشور نوع سیستم اصلی مهار لرزه‌ای دیوار ویژگی خاص مناسب برای چه نوع دیواری؟
آمریکا والپست فلزی + انکر بولت اتصال صلب دیوارهای کناف و گچی
ژاپن اتصال لغزشی + دمپر پلیمری جذب انرژی پانل سبک و دیوارهای داخلی
نیوزیلند والپست با دمپر + درز کنترل مقاومت در برابر حرکت دیوارهای گچی و سبک
ایران (پیشنهاد تکنو والپست) والپست مهاربندی‌شده + درز انقطاع اجرای سریع و ایمن تمام تیغه‌های غیرسازه‌ای
—
نتیجه‌گیری: راه‌حل ایمنی دیوار، اجرای صحیح مهار لرزه‌ای
اجرای دیوار بدون مهار لرزه‌ای، یعنی ساختن خطر خاموش در دل ساختمان. آنچه در کشورهای زلزله‌خیز به‌صورت قانون و الزام اجرا می‌شود، باید در ایران نیز فرهنگ‌سازی، طراحی و اجرا شود.
شرکت تکنو والپست با تولید و عرضه‌ی انواع والپست استاندارد مقاوم در برابر زلزله، به همراه اتصالات فنی و مشاوره مهندسی، آماده است تا گامی در جهت ارتقای ایمنی ساختمان‌های ایران بردارد
ارسال دیدگاه